Restrukturyzacja czy upadłość?

Postępowanie restrukturyzacyjne i upadłościowe to dwa odmiennie regulowane postępowania, które zasadniczo mają służyć podobnym celom. Wybór pomiędzy nimi nie jest jednak zawsze oczywisty. Kiedy i dla kogo restrukturyzacja, a dla kogo upadłość?

Zarówno postępowanie restrukturyzacyjne, jak też upadłościowe ma na celu zaspokojenie wierzycieli przedsiębiorcy, który utracił zdolność regulowania swoich zobowiązań.

W przypadku upadłości, zaspokojenie wierzytelności następuje w drodze podziału kwot uzyskanych ze spieniężenia majątku upadłego przedsiębiorcy. Majątek ten stanowi masę upadłości, z likwidacji której należy pokryć koszty postępowania upadłościowego i w możliwie najwyższym stopniu zaspokoić wierzycieli. Działalność przedsiębiorcy jest wtedy likwidowana.

W restrukturyzacji natomiast chodzi o to, by pomóc przedsiębiorcy w redukcji zadłużenia i osiągnięciu porozumienia z wierzycielami, po to by finalnie nie doprowadzić do upadłości, lecz umożliwić dalsze prowadzenie działalności gospodarczej.

W przypadku restrukturyzacji kluczowe jest zawarcie układu, czyli umowy pomiędzy wierzycielami, a dłużnikiem. Układ może przewidywać różne formy restrukturyzacji zobowiązań dłużnika:

• odroczenie płatności,
• rozłożenie płatności na raty,
• umorzenie części zobowiązań,
• zmiany zasad wykonywania umów, których stroną jest dłużnik

Inaczej wygląda sytuacja dłużnika i wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Tutaj wierzyciele zaspokajają się z tzw. masy upadłości, a więc majątku dłużnika (upadłość przez likwidację majątku), albo z ceny uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa dłużnika (w przypadku przygotowanej likwidacji). Może także dojść do ustalenia planu spłaty wierzycieli, w którym przynajmniej częściowo dłużnik będzie musiał uregulować swoje zobowiązania po ogłoszeniu upadłości.

Zarówno dla przedsiębiorcy, jak i dla wierzycieli często lepszym rozwiązaniem jest postępowanie restrukturyzacyjne. Nie dochodzi bowiem do likwidacji przedsiębiorstwa dłużnika, a tym samym ma on szansę na spłatę swoich długów i dalsze funkcjonowanie.

Należy jednak pamiętać, że wszystko zależy od ogólnej kondycji przedsiębiorstwa dłużnika. W przypadku dłużników, którzy na skutek utraty płynności finansowej stracili całkowicie zdolność prowadzenia działalności operacyjnej, jedynym rozwiązaniem może okazać się upadłość. Trzeba też zauważyć, że nie zawsze poszczególny wierzyciel będzie miał wpływ na treść układu. W przypadku postępowania restrukturyzacyjnego o zawarciu układu i jego kształcie decyduje zgromadzenie wierzycieli podejmujące decyzje większością głosów. W przypadku przyjęcia układu, nawet wierzyciele, którzy byli przeciwni układowi zostają objęci jego postanowieniami.

Wypada poruszyć także kwestię ostateczności postępowań upadłościowego i restrukturyzacyjnego. W przypadku tego pierwszego zazwyczaj wierzyciele zaspokajają się z masy upadłości. W przypadku postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik otrzymuje niewątpliwe profity w postaci rozłożenia zobowiązań na raty lub ich częściowego umorzenia, jednak nakładany jest też na niego istotny obowiązek dotyczący wykonania postanowień zawartego układu. Jeżeli dłużnik nie będzie wywiązywał się z postanowień układu, może dojść do jego uchylenia, a to oznacza dla dłużnika i wierzycieli powrót do punktu wyjścia. Układ przestaje obowiązywać, a wierzytelności stają się wymagalne, oczywiście z uwzględnieniem kwot spłaconych przez dłużnika w trakcie trwania układu.

Wobec powyższego przede wszystkim należy przeprowadzić rzetelną analizę zarówno prawną jak i ekonomiczną konkretnego stanu faktycznego. Jest to niezbędne do wyboru optymalnego rozwiązania, które pomoże ograniczyć straty zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika.