Weryfikacja prawdziwości informacji wskazanych przez upadłego we wniosku o ogłoszenie upadłości
Sporządzając wniosek o ogłoszenie upadłości, dłużnik zobowiązany jest podać w nim swoje dane, wykaz swojego majątku z szacunkową wyceną, informację o osiągniętych przychodach w okresie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku, informację o kosztach poniesionych na utrzymanie dłużnika, informację o czynnościach prawnych dokonanych przez niego w przeciągu ostatnich 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, a w końcu także poświadczyć o prawdziwości danych zawartych we wniosku. Raz złożone na wniosku oświadczenie dłużnika podlega kompleksowej weryfikacji wobec ogłoszenia upadłości, w trakcie prowadzenia postępowania upadłościowego.
Pierwsza ocena stanu majątku dłużnika
Z reguły po raz pierwszy ocena stanu majątku upadłego dokonuje się na spotkaniu pomiędzy syndykiem a dłużnikiem. Wówczas to upadły informowany jest o przebiegu postępowania, jego zasadach, długości oraz dokumentach wymaganych do przedłożenia, przy czym wizyta odbyta w miejscu zamieszkania dłużnika służy także oględnej ocenie zastałego stanu majątkowego.
Dokumenty przedkładane przez upadłego
Na przestrzeni całego postępowania upadłościowego upadły obowiązany jest także dostarczać syndykowi dokumenty i informacje konieczne dla potwierdzenia jego obecnej sytuacji. Wśród nich można wskazać konieczność przedłożenia umowy o pracę/o dzieło/zlecenie świadczącej o zatrudnieniu oraz wysokości wynagrodzenia, czy umowy najmu lub innego dokumentu, z którego wynika uprawnienie upadłego do korzystania z lokalu mieszkalnego.
Syndyk, na odpowiednie zarządzenie sądu, zwyczajowo zobowiązuje upadłego także do wskazania numeru polisy ubezpieczeniowej na życie, numerów ksiąg wieczystych co do których upadły jest właścicielem/współwłaścicielem/użytkownikiem wieczystym, numerów rejestracyjnych pojazdów mechanicznych, których jest on właścicielem lub współwłaścicielem, przedłożenia zeznań podatkowych/zaświadczeń o wysokości osiągniętego dochodu za okres od roku, w którym powstało pierwsze zobowiązanie pieniężne prowadzące do niewypłacalności dłużnika oraz udzielenia informacji składnikach majątku o wartości powyżej 5 000,00 złotych zbytych (sprzedanych, darowanych) przez upadłego w okresie ostatnich pięciu lat, a także o posiadanych przez upadłego dokumentach świadczących o jego stanie oszczędności posiadanych w gotówce lub na rachunku bankowym na dzień złożenia oświadczenia. Syndyk może ponadto żądać wskazania sygnatur oraz stron postępowań administracyjnych, sądowoadministracyjnych, egzekucyjnych lub sądowych, których upadły jest lub był stroną, ze wskazaniem sądu lub organu przed którym toczy się postępowanie.
Wyciąg z rejestrów publicznych
Informacje wskazane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości podlegają ponadto weryfikacji w odpowiednich rejestrach publicznych. Wykonując zobowiązanie sądu, syndyk występuje z zapytaniami do odpowiednich instytucji.
W pierwszej kolejności jest to wniosek do Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego zawierający zapytanie, czy upadły jest wspólnikiem spółek handlowych, jak również czy w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości sprawował funkcję członka organu spółek handlowych i czy w stosunku do tych spółek ogłoszono upadłość.
Kolejno, odpowiedni wniosek kierowany jest do Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych, która to udziela odpowiedzi, czy upadły figuruje albo kiedykolwiek figurował w księgach wieczystych jako właściciel, współwłaściciel, użytkownik wieczysty, uprawniony z tytułu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu albo użytkownik nieruchomości.
Z wnioskiem o udzielenie informacji o upadłym syndyk występuje również do właściwego dla upadłego Urzędu Skarbowego. Ujawniane przez urząd w odpowiedzi na zapytanie informacje dotyczącą zdarzeń mających wpływ na ocenę sytuacji majątkowej upadłego, w szczególności dotyczących okoliczności powodujących powstanie po jego stronie obowiązku podatkowego w okresie pięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Ostatnią już instytucją udzielającą syndykowi stosownych informacji jest Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców, która w odpowiedzi na kierowane zapytanie zaświadcza o tym, czy upadły figuruje, bądź w przeciągu roku od ogłoszenia upadłości figurował jako właściciel lub współwłaściciel pojazdów mechanicznych.
Skutki podania informacji niezgodnych z prawdą
Dzięki odpowiedziom spływającym na wnioski kierowane do wyżej wskazanych instytucji, syndyk uzyskuje potwierdzenie zgodności z prawdą oświadczeń upadłego. Niekiedy jednak zdarza się, iż wobec uzyskanej odpowiedzi dochodzi do ujawnienia zatajonego przez upadłego składnika majątku. Znane są także sytuacje, w których dłużnik pozostaje w błędzie co do aktualnego stanu prawnego w związku z czym oświadczenia przez niego złożone oparte były na mylnych założeniach.
Zgodnie z przepisami prawa upadłościowego, za podanie nieprawdziwych informacji we wniosku o ogłoszenie upadłości grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ta sama kara może zostać wymierzona dłużnikowi, który w trakcie trwania postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości podaje sądowi lub syndykowi nieprawdziwe informacje co do stanu swego majątku (art. 522 ust. 1 i 2 ustawy Prawo upadłościowe). Dodatkowo, dłużnik może zostać obciążony odpowiedzialnością za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości (art. 4912 ust. 5b ustawy Prawo upadłościowe).
O zaistnieniu sytuacji niezgodności z prawdą informacji wskazanych we wniosku syndyk informuje sąd, w mocy którego leży decyzja co do ewentualnego umorzenia postępowania upadłościowego.
Wskazanie, iż upadły nie posiada składników majątku podlega więc pełnemu sprawdzeniu we wszelkich dostępnych rejestrach publicznych oraz dokumentach upadłego. Mając więc na uwadze daleko idące skutki składania fałszywych oświadczeń we wniosku o ogłoszenie upadłości (m.in. odpowiedzialność karna, umorzenie postępowania upadłościowego) niekiedy korzystniej dla upadłego będzie owego wniosku nie złożyć, niż narazić się na wskazane w niniejszym artykule konsekwencje.
